Ukrayna, Çin’in ihracata getirdiği kısıtlamaların insansız hava aracı (İHA) arzında ortaya çıkardığı sıkıntılar yüzünden endişe duyuyor.
İHA’lar, Ukrayna ve Rusya savaşında iki taraf için de mühim bir rol oynuyor.
Çoğu İHA, Çin’de üretiliyor; savaş için günlük olarak yeni araçların ve parçaların temin edilmesi gerekiyor.
Ancak Çin’de üretilen İHA’lar ve İHA parçalarının temininde hem Rusya hem de Ukrayna cephesinde bir azalma yaşandığı tespit edildi.
İngiltere’nin savunma konularında önde gelen düşünce kuruluşu Royal United Services Institute (RUSİ) Ukrayna’nın temin ettiği İHA’larda ayda 10 bin kadar bir azalmanın yaşandığını aktardı.
Ticari İHA’ların yanı sıra askeri tasarımlar da savaş sırasında kullanılıyor.
Ukrayna’nın Türkiye’den Bayraktar şirketinin ürettiği İHA’ları kullandığı bilinirken Rusya da İran yapımı İHA’lar kullanıyor.
Gönüllü örgütler, Ukrayna’nın askeri teçhizatını satın alabilmesi için para toplamakta mühim bir rol üstleniyor.
Çin’in 1 Eylül itibarıyla 4 kilogramı aşan uzun menzilli İHA’lar ile kamera ve radyo modülü gibi parçaları için getirdiği kısıtlamalara göre Çinli şirketlerin ihracat lisansı ve son kullanıcı sertifikası sağlaması gerekiyor.
Çin hükümeti aynı zamanda ticari amaçla üretilen İHA’larının askeri operasyonlarda kullanılmaması kuralını da getirdi.
DJI, iki tarafa da satışı yasaklamıştı
Ukraynalı gönüllüler ve askerlere göre Çin’in kısıtlamaları şimdiye kadar İHA’ların kullanılmasında büyük bir sorun yaratmadı.
Ukrayna, Rusya’ya karşı savunmasında Çinli teknoloji şirketi DJI’ın ürettiği Mavic İHA’larından faydalanıyordu.
Bu İHA’ların bazı parçalarının temininde sorunların ortaya çıkmaya başladığı belirtildi; ileride durumun daha da kötüleşmesinden endişe ediliyor.
Ukrayna ordusuna İHA sağlayan en büyük gönüllü gruplarından Dignitas’tan Lyuba Shypovych, şimdilik Avrupa’daki depolarda ne kaldıysa temin ettiklerini, ancak ileride ne yapacaklarının kesin olmadığını belirtti.
Kış yaklaştıkça özellikle termal görüntüleme kameraları büyük bir önem arz ediyor.
Dünyanın en büyük ticari İHA üreticisi olan DJI, Şubat 2022’de savaş başladıktan iki ay sonra iki tarafa da İHA satışını durdurmuştu.
Rus gazetesi Kommersant, Çin’in getirdiği kısıtlamaların Rusya için de İHA ve parçalarının temininde zorluk çıkardığını kaleme aldı.
Ukraynalı gönüllüler ise yönlerini Batı ya da Ukrayna üretimi İHA’lara dönerek alternatifler arıyor.
Ukrayna’ya İHA temini için çalışan gönüllülerden Anatoly Polkovnikov, gelecekten ümitsiz olmadığını, Ukrayna’da üretimin artacağını düşündüğünü ifade etti.
Ukrayna savaşı, iki tarafın da İHA’ları büyük bir oranda kullandığı ilk çatışma olmuştu.
